Το έργο "Πανδέκτης"

Το Θέατρο «Δόρα Στράτου» στην πολύχρονη διαδρομή του δημιούργησε και συνέλεξε ανεκτίμητο όγκο πολιτιστικών τεκμηρίων, που αναφέρονται κατά κύριο λόγο στο χορό. Στα υπάρχοντα πολιτισμικά τεκμήρια συγκαταλέγονται,

• Κινούμενες εικόνες, δηλαδή, Κινηματογραφικά φιλμ, video (επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά) με ήχο ή χωρίς ήχο
  o Παραστάσεων του Θεάτρου
  o Τοπικών Εκδηλώσεων και πανηγυριών στον ελληνικό χώρο και στο εξωτερικό
  o Εκδηλώσεων συναφών με το χορό (π.χ. συνεδρίων)
• Μαγνητοταινίες , κασέτες, ψηφιακούς δίσκους (cdROM, DVD) με ζωντανές, ή επεξεργασμένες ηχογραφήσεις
  o Παραστάσεων του Θεάτρου
  o Τοπικών Εκδηλώσεων και πανηγυριών στον ελληνικό χώρο και στο εξωτερικό
  o Εκδηλώσεων συναφών με το χορό (π.χ. συνεδρίων)
• Φωνογραφικούς δίσκους, κασέτες, ψηφιακούς δίσκους (cdROM, DVD)
  o Έκδοσης του Θεάτρου
  o Έκδοσης άλλων φορέων
• Εικόνες στατικές, δηλαδή,
  o Φωτογραφίες τυπωμένες σε φωτογραφικό χαρτί ή αποδελτιωμένες από ποικίλα έντυπα
  o Γκραβούρες
  o Καρτποστάλ
  o Πίνακες ζωγραφικής
  o Σκίτσα, σχέδια
• Κείμενα
  o Χειρόγραφα
  o Βιβλία
  o Περιοδικά
  o Άρθρα
  o Μελέτες
  o Αποκόμματα ημερήσιου και περιοδικού τύπου
• Παρτιτούρες μουσικών έργων
• Τοπικές ενδυμασίες και συναφή παρακολουθήματα ένδυσης - αμφίεσης
  o Ολόκληρες ή τμήματά τους
  o Αντικείμενα χαρακτηριστικά των τοπικών χορευτικών εθίμων (π.χ. λάβαρο)

Στο διαρκώς εμπλουτιζόμενο αρχειακό υλικό του Θεάτρου εντάσσονται πολυποίκιλα πολιτισμικά τεκμήρια. Η ποικιλία τους δεν έγκειται απλά στη θεματολογία τους, ή στον τρόπο και τα μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης, που τους αντιστοιχεί. Η ποικιλία διευρύνεται από παραμέτρους, όπως πρωτότυπο - αντίγραφο, ενσωμάτωμα σε έκδοση (π.χ. σπάραγμα βιβλίου), παράσταση από συγκρότημα Α, ή Β του ίδιου ακριβώς έργου, μοντέλο/πρωτοτύπο, σχόλιο, δηλαδή μεταδεδομένα αναφερόμενα σε πνευματικό ή καλλιτεχνικό δημιούργημα.
Η πολυποικιλότητα αυτή μαζί με τη διαρκή επεκτατικότητα είναι γονιμοποιά χαρακτηριστικά, ευκταία πλην όμως οδηγούν στο χάος αν δεν υπάρξει κατάλληλη οργανωτική και διαχειριστική παρέμβαση.

Η διαμόρφωση λοιπόν ενός πληροφορικού συστήματος για την υποστήριξη της διαχείρισης επέκτασης και αξιοποίησης αυτού του πολιτισμικού αποθέματος απαιτεί το ξεκαθάρισμα εννοιών, αντικειμένων, συσχετίσεων τους , δράσεων, συνεργών, και ερεθισμάτων, που τις δρομολογούν.

Το Πληροφορικό σύστημα «Πανδέκτης του Ελληνικού χορού», στο εξής απλά Πανδέκτης, καταγράφει ότι αφορά τον Ελληνικό χορό και τις ενδεχόμενες συσχετίσεις του με τον παγκόσμιο χορό διαχρονικά, διατοπικά και διαπολιτισμικά.

Ο Πανδέκτης δηλαδή καταγράφει τόσο «άμεσα» χορευτικά δημιουργήματα (κινηματογραφημένο χορό, φωτογραφίες από χορευτικές περιστάσεις, μουσική και άσματα συνοδευτικά του χορού), όσο και «έμμεσα» χορευτικά δημιουργήματα (φορεσιές, αντικείμενα, κείμενα, εικόνες, κ.τ.λ.).

Στον Πανδέκτη καταχωρίζονται οντότητες φορείς πληροφορίας, που οργανώνονται σύμφωνα με τις αναγκαστικά πολλαπλές οπτικές γωνίες θεώρησης των πνευματικών καλλιτεχνικών δημιουργημάτων.

Τέτοιες όψεις θεώρησης είναι:

• Η υλική (φυσική) (Αντικείμενο (Φυσικό, Ψηφιακό, Υβριδικό), ταυτότητα , υφή, δομή, σχήμα μέγεθος, θέση αρχειοθέτησης κ.τ.λ.)
• Η ένταξη σε Ενότητες (Συλλογές, υποσυλλογές)
• Η Δημιουργία (Δημιούργημα, άρθρο, συνέργεια, συνεργός, ρόλος, μέσο)
• Η Εξειδίκευση της πνευματικής – καλλιτεχνικής δημιουργίας (Επεξεργασία άλλου δημιουργήματος (μετάφραση, διασκευή κ.τ.λ.), Χορό, είδος – τύπος χορού)
• Η χωροχρονική ένταξη (γεωγραφική, πολιτισμική, ιστορική, διοικητική)
• Η γλωσσική-εθνική (γλώσσες, χώρες εθνότητες, τίτλοι έργων, θησαυρός ισοδύναμων εκφράσεων)
• Η θεματολογική οργάνωση των οντοτήτων.
• Η ιστορικοβιογραφική περιγραφή των συνεργών
• Η ιστορική διαχείριση της εξέλιξης του Πανδέκτη και της αξιοποίησής του.

Οι προαναφερόμενες θεωρήσεις των οντοτήτων του Πανδέκτη υπαγορεύουν και αντίστοιχη οργάνωση, δομή και συσχέτιση των αρχείων του και προικοδότησή του με λειτουργίες αφενός καταγραφής και ενημέρωσης των τηρούμενων πληροφοριών με τρόπο ακριβή, ορθό και πλήρη και αφετέρου ανάκτησης καθοιονδήποτε τρόπο συσχετισμένων πληροφοριών με σύνθετα κατηγορήματα (κριτήρια).

Η Βάση δεδομένων που έχει δημιουργηθεί επιτρέπει στον εξουσιοδοτημένο χρήστη πλοήγηση με τρόπο ευέλικτο με ελαχιστοποίηση των «ιεραρχικού» τύπου ακαμψιών κατά την περιήγηση του συστήματος.

Πέρα από την ευελιξία και αποτελεσματικότητα των αναζητήσεων προς ανάκτηση πληροφορίας, ο Πανδέκτης όφειλε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ιστορικότητας και γλωσσικής ευελιξίας (ονοματολογίας) του χρήστη – ερευνητή. Απαίτηση που οδήγησε στην διαμόρφωση ισχυρών υποσυστημάτων
(α) θησαυρού όρων με συνώνυμα, μεταφράσεις, ισοδύναμες γραφές και
(β) αντιστοίχησης περιοχών κάτω από ιστορικώς διακριτά διοικητικά συστήματα.
Τα ανωτέρω βάρυναν ακόμη περισσότερο το σχεδιασμό και την υλοποίηση του πληροφορικού συστήματος.

Το πληροφορικό σύστημα είναι αρκετά ασφαλές αφού έχουν δημιουργηθεί:

• επτά επίπεδα εξουσιοδότησης χρηστών με διαβαθμισμένα δικαιώματα, πρόσβασης, εγγραφής, διαγραφής πληροφορίας
• Για κάθε ψηφιακό αντικείμενο διατίθενται στους χρήστες εικονίδια προεπισκόπησης, ή σπαράγματα ηχογραφημάτων και κινούμενης εικόνας
• Για κάθε ψηφιακό αντικείμενο διατίθενται στους χρήστες εικόνες χαμηλής ανάλυσης με υδατογράφημα
• Όλα τα ψηφιακά αντικείμενα της Συλλογής είναι καταχωρημένα και σε αντίγραφα ασφαλείας
• Κατά τακτά χρονικά διαστήματα λαμβάνεται αντίγραφο ασφαλείας του συνόλου της ΒΔ
  Στον Πανδέκτη μέχρι στιγμής έχουν εγγραφεί:
  o κείμενα (συμβολοσειρές) 11.500
  o εικόνες στατικές 23.000
  o εικόνες κινούμενες (video) 4.000
  o ηχογραφήματα 7.000

Τα πολιτιστικά αυτά τεκμήρια έχουν ψηφιοποιηθεί και τεκμηριωθεί στο πλαίσιο του έργου «Πανδέκτης του Ελληνικού Χορού» που είναι ενταγμένο στο μέτρο 1.3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ’ ΚΠΣ. Το άριστο αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής πραγματοποιήθηκε με προσεκτική αξιολόγηση και εφαρμογή αυστηρών διαδικασιών παρακολούθησης και εποπτείας της τεχνικής, καλλιτεχνικής και επιστημονικής εργασίας αυτής της δραστηριότητας.

Ο Πανδέκτης δεν τελείωσε. Δεν τελειώνει ποτέ. Διαρκώς θα εμπλουτίζεται και θα βελτιώνεται. Είναι ένα εργαλείο καταγραφής και ανάκτησης κάθε είδους πληροφορίας σχετικής με το χορό . Ο Πανδέκτης φιλοδοξεί να είναι σημείο αναφοράς για τον χορό, αυθεντική πηγή και όργανο μελέτης του Ελληνικού χορού. Ο φιλόδοξος αυτός στόχος επιβάλλει την διαρκή ενημέρωση του. Με σκοπό λοιπόν τον διαρκή εμπλουτισμό του Πανδέκτη ενθαρρύνεται η, επικοινωνία των ενδιαφερομένων να συμβάλλουν στην βελτίωσή του. Η επικοινωνία αυτή μπορεί να συμβεί μέσω της διαδικτυακής πύλης, που έχει δημιουργηθεί, αλλά και των άλλων συμβατικών μεθόδων. Είναι ευπρόσδεκτο κάθε συναφές με το χορό πολιτιστικό υλικό σε ψηφιακή ή όχι μορφή, που μετά από τις δρομολογημένες διαδικασίες αξιολόγησης, ψηφιοποίησης, τεκμηρίωσης θα αναρτάται στη ΒΔ με πλήρη σεβασμό των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών-συνεργών.

Δημήτρης Νησίδης

Ο "Πανδέκτης του ελληνικού χορού" είναι καρπός μιας σπάνιας συγκυρίας. Χάρη στις νέες τεχνολογίες, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο Υπουργείο Πολιτισμού, το Θέατρο «Δόρα Στράτου» αναδεικνύει μέρος του αρχειακού του υλικού. Διευρύνει την 55χρονη προσφορά του στον πολιτισμό καθιστώντας τον χορό προσπελάσιμο σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό.

Επιδιώξαμε να προβάλουμε όλες τις απόψεις, διατηρώντας την ποικιλία στις αισθητικές, ιστορικές, κοινωνικέες, τεχνικές προσεγγίσεις του χορού. Καταγράψαμε και παρουσιάζουμε όσες πληροφορίες είναι έγκυρες με την έννοια της υπεύθυνης δημοσίευσής τους.

Ο χορός είναι ζωντανός - η έρευνα και η οπτική μας εξελίσσονται. Δεν κλείνουμε το χορό στο μουσείο, δεν προβάλουμε μια και μόνο «αυθεντική» άποψη. Η καταγραφή όσο το δυνατό περισσότερων διαφορετικών εκδοχών, παρόλο που διακινδυνεύει την πρόκληση σύγχυσης και παρεξηγήσεων, θα γίνει αφορμή για περαιτέρω έρευνα πάνω σε στέρεες βάσεις, με αναγνωρισμένες μεθοδολογίες. Από την άλλη, αφαιρείται το άλλοθι της έλλειψης πληροφόρησης από την παρουσίαση πλημμελών εργασιών.

Ο Πανδέκτης δεν θα θέλαμε να χρησιμοποιηθεί σαν πηγή μασημένης τροφής που θα μεταδίδεται χωρίς συνειδητή συμμετοχή και κριτική διάθεση. Αντίθετα, φιλοδοξία μας είναι να αποτελέσει εργαλείο και εφαλτήριο έρευνας για τον προσεκτικό μελετητή.

Στέργιος Θεοχαρίδης