|
| Κείμενο : Ενας ερευνητής της Τσακωνιάς |
| Πηγή : /P030-07 , Ευρετήριο : O-FEF0E911 |
| ΔημήτρηςΓ.Χούπης Ενας ερευνητής της Τσακωνιάς Χούπης, Γ.Δημήτρης: "Ενας ερευνητής της Τσακωνιάς", απόσπάσματα από το βιβλίο του ιδίου: Χωρατα στα Τσακωνοχώρια. Δημοσίευση στο περιοδικόΠαράδοση και Τέχνη 030, σελ. 11-12, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1996. Ενας ερευνητής της Τσακωνιάς Ο Δημήτρης Χούπης μπήκε απλά και άφησε πάνω στο γραφείο τρία βιβλία. Είπε ότι έχει γράψει άλλα τόσα, και ότι έχει ακόμα τόσα έτοιμα για έκδοση. Ολα για την ορεινή Τσακωνιά, στην επαρχία Κυνουρίας στην Αρκαδία. Ξεκινάει από το χωριό του, την Καστάνιτσα, και επεκτείνεται σταδιακά στα γύρω. Εχει συγκεντρώσει όσες πληροφορίες μπόρεσε από προφορικές πηγές, και τις συμπληρώνει με βιβλιογραφική έρευνα. Η Τσακωνιά έχει το πρόσθετο πρόβλημα ότι, πέρα από τα άλλα στοιχεία του παροδοσιακού πολιτισμού που χάνονται - όπως παντού - χάνεται και η γλώσσα της. Τα τσακώνικα είναι μια ελληνική διάλεκτος όπως τα ποντιακά, με αφάνταστο γλωσσολογικό ενδιαφέρον. Οταν μια ελληνική διάλεκτος χάνεται, αφαιρείται ένα κομμάτι της ελληνικής γλώσσας. Γιατί η ελληνική γλώσσα δεν είναι μόνο αυτό που διδάσκεται στα σχολεία. Είναι ένα πολύ μεγαλύτερο σύνολο, του οποίου τα "αθηναίικα" που μιλάει το ραδιόφωνο δεν είναι παρά μια φτωχή περίληψη. Ομως οι φωστήρες των υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού (αλλά και Εξωτερικών και Δημοσίας Τάξεως, όσο και αν δεν πάει εκεί το μυαλό σας) έχουν αποφασίσει ότι όλοι οι Ελληνες πρέπει να γίνουν ένας χυλός πολιτιστικά, για να τρέχουν στα θεάματα που εκείνοι (ή μάλλον αυτοί που είναι πίσω τους) θέλουν να τους κατευθύνουν. Ετσι, μαζί με τις άλλες γλώσσες των Ελλήνων κατάφεραν να σβύσουν και τα "παράξενα" ελληνικά των Ποντίων και των Τσακώνων - τα παιδιά τους θα πρέπει να πάνε σε κρυφό σχολιό για να τα μάθουν! Για να τιμήσουμε τον Δημήτρη Χούπη, για να τον γνωρίσουμε στους Ελληνες εθνογράφους, αλλά και για να δώσουμε ένα δείγμα των τσακώνικων, δημοσιεύουμε μια μικρή ιστορία από το βιβλίο του "Χωρατά στα Τσακωνοχώρια". Οσο για τον περίφημο Τσακώνικο χορό, θα περιμένουμε ένα μελλοντικό βιβλίο του για να ενημερωθούμε. Δυστυχώς, ενώ έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος των "Λαογραφικών της Μεσαιωνικής Τσακωνιάς" στο χορό, δεν μας δίνει καμία απολύτως πληροφορία. Τα περί αρχαίας προέλευσης των δημοτικών χορών είναι χιλιοειπωμένα και ξεπερασμένα. Προσωπικά, εκείνο το αγκαζέ πιάσιμο ποτέ δεν με έπεισε, αλλά δεν βρέθηκε ευκαιρία να το ψάξω. Τους "λαβύρινθους" ας μην τους συζητάμε, αλλά ο 10σημος ρυθμός θέλει κι εκείνος διερεύνηση. Ο χορός στην Τσακωνιά μάς είναι ουσιαστικά άγνωστος, εφόσον δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη σε όσα γράφτηκαν. Προσπάθησα να τον πείσω να στραφεί στον χορό, τη μουσική, τη φορεσιά, να μας φέρει αξιόπιστες διασταυρωμένες πληροφορίες από τους γέροντες. Δεν φάνηκε να χρειάζεται παρακάλια, θα έχουμε νέα του σύντομα. Εργα του Δημήτρη Χούπη: - Ιστορία και Λαογραφία της Καστάνιτσας, 2 τόμοι. Αθήνα, 1983 και 1988. - Ετρου ενάτθε (Ετσι έγινε). Ιστορικό διήγημα στην τσακωνική διάλεκτο με μετάφραση. Αθήνα, 1990. - Ιστορικά και παραδόσεις της Σίταινας. Αθήνα, 1991. - Χωρατά στα Τσακωνοχώρια. Εύθυμα διηγήματα στη τσακωνική διάλεκτο με μετάφραση. Αθήνα, 1992, 159 σελ. - Καμιναραίοι και υλοτόμοι. Αθήνα, 1993. - Μαλεβίσια και τσακώνικα. Εμμετρα ποιήματα και πεζά στην τσακωνική διάλεκτο με μετάφραση. Αθήνα, 1993. ------------------------------------------------------------------------ Πώςγινότανε η τρύπα στα μακαρόνια (Πουρ έκι νακχουμένα α κχραϊλα τθα μακαρούνια) Αμα ο άνθρουπο ένι περίεργο, κάτσι θα ρέσει για ασκολία σι. Ετρου τσ'α Σταμακία του Κοντορούπη, άμα ενέγκανε τα μακαρούνια με τα κχραϊλα τθα χώρα. Γυναίκα περίεργο όπουρ έκι, ν'εφαϊτσε α περιέργεια να μάθει πουρ είκι ποίντε ταν κχραϊλα τθο τσέντρετου μακαρουνιού. - Εζού τόσου χρόνου έμι ποία μακαρούνια, μα ούτε μία βολά δεν εκατανέγκα να ποίου κχραϊλα τθο τσέντρε τσαι τσοίκα π'έδαρη ερέσταϊ άλλοι τσαι ν'εκατανέγκανε, έκι λαλούα........ Αμα ο άνθρωπος είναι περίεργος, κάτι θά 'βρει ν' ασχολείται. Ετσι και η Σταματία του Κοντορούπη, άμα φέρανε τα μακαρόνια με την τρύπα στο χωριό. Γυναίκα περίεργη όπως ήτανε, την έφαγε η περιέργεια να μάθει πώς κάνανε την τρύπα στο κέντρο του μακαρονιού. - Εγώ τόσα χρόνια κάνω μακαρόνια, μα ούτε μια φορά δεν τα κατάφερα να κάνω τρύπα στο κέντρο. Και κοίτα που τώρα βρεθήκανε άλλοι και το καταφέρανε, έλεγε. Από τη μέρα αυτή έπαιρνε ένα μακαρόνι, καθότανε στο χαγιάτι και προσπαθούσε νά 'βρειμε τι τρόπο κάνανε την τρύπα στο κέντρο του μακαρονιού. Μια μέρα πέρασε από το σπίτι της η Θεώνη του Μπάκα, γνωστή στο χωριό για την πολυξεροσύνη της. - Ωρα καλή Σταματία, της είπε. - Καλό νά 'χεις Θεώνη. - Κάτι σοβαρό έχεις σήμερα Σταματία. Τι κοιτάζεις έτσι; - Αφησέ, βρε Θεώνη. Εχω τώρα μέρες που ψάχνω νά 'βρω με τι στο καλό κάνουνε την τρύπα στα μακαρούνια, αλλά μέχρι σήμερα δεν κατάφερα τίποτα, είπε απελπισμένη η Σταματία κι έριξε κάτου το κεφάλι της σκεφτική. - Ελα βρε καημένη. Εκείνο που το γνωρίζουνε και οι κότες δεν ξέρεις; - Γιατί; Εσύ το ήξερες; ρώτησε ξαφνιασμένη η Σταματία, που φοβήθηκε ότι της πήρανε και στο χωριό την πρωτιά. - Αμέ; Τώωωρα...! - Για πες μου λοιπόν να μάθω κι εγώ! είπε η άλλη με μεγάλη αγωνία. - Να...Τυλίγουνε το ζυμάρι γύρω από την τρύπα! Η Σταματία έμεινε για λίγο άφωνη απ' αυτό το ξαφνικό και σαν συνήλθε είπε της Θεώνης: - Ε..Οπως φαίνεται Θεώνη, έχασα τα λογικά μου. Ενα τόσο απλό πράμα κι έσπαζα τόσο καιρό το κεφάλι μου να τό 'βρω. Κι ο Γιώργης του Χατζηπέτρου, που περνούσε εκείνη την ώρα από εκεί και άκουσε ούλες αυτές τις παλαβομάρες, είπε σιγά για να μην τον ακούσουνε: - Συμπεθερέψανε η παλαβομάρα, με την αγαθοσύνη..... (Από το βιβλίο του Δημήτρη Γ. Χούπη: Χωρατά στα Τσακωνοχώρια) ******************************************************* ******************************************************* PAR030 ChoupisD01GR.doc |