|
| Κείμενο : Βεγγέρες στην Κιουτάχεια |
| Πηγή : /P021-09 , Ευρετήριο : O-DD9B77F9 |
| Σοφία Ελευθερίου Βεγγέρες στην Κιουτάχεια Ελευθερίου, Σοφία: "Βεγγέρες στην Κιουτάχεια", Παράδοση και Τέχνη 021, σελ. 22, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Μάϊος – Ιούνιος 1995. Βεγγέρες στην Κιουτάχεια Το Αρχαίον Κοτύαιον ή Κοτυάειον, πόλη της Κεντρικής Μ. Ασίας. Κτίσθηκε τον 8ο πχ. αιώνα από τον Κότυο βασιλιά των Φρυγών Απέχει: 344 χλμ. από Κων/πολη, 78 χλμ. από Εσκι Σεχίρ, 406 χλμ. Σμύρνη, 648 χλμ. από Καισάρια. Ο αρχαίος γεωγράφος Στράβωνας την θεωρεί σαν μιά από τις κυριώτερες πόλεις της Επίκτητης Φρυγίας και ο Σουϊδας σαν πατρίδα του Αισώπου. Βεγγέρες: πρόκειται για μιά πανάρχαια συνήθεια των παππούδων μου. Είχαν την έννοια φιλικών συγκεντρώσεων αλλά ακόμα εξυπηρετούσαν και ένα απωτερο εθνικό σκοπό, αφού κατά τα σύσκολα χρόνια της μαύρης σκλαβιάς έπαιζαν το ρόλο του "Κρυφού Σχολειού". Οι βεγγέρες γίνονταν τις κρύες χειμωνιάτικες νύχτες, μια ή δύο φορές την εβδομάδα, σε διαφορετικά κάθε φορά σπίτια της κοινότητας. Μετά το βραδυνό φαγητό όλα τα μέλη της οικογένειας, μικροί μεγάλοι ξεκινούσαν για το σπίτι που θα δεχόταν. Κάθε οικογένεια είχε κάπου να πάει ανεξάρτητα κοινωνικής κατάστασης. Με το φανάρι του πετρελαίου το κρατούσε ο αρχηγός της οικογένειας- να φωτίζει τα κάτασπρα από το χιόνι καλτερίμια της συνοικίας και με τα παλτά και τις γαλότσες, η κουστωδία κινούσε και το πανηγύρι φούντωνε. Σημειωτέον ότι ο χειμώνας στην Κιουτάχεια ήαν πολύ βαρύς και η θερμοκρασία τις περσσότερες φορές έπεφτε και στους 30 βαθμούς κατω από το μηδέν. Αυτό γιατί η πόλη ήταν ορεινή κτισμένη σε υψόμετρο 1.100μ. στους πρόποδες του όρους Δινδύμου. Κάποτε λοιπόν φθάναμε στον προορισμό τους και ένας από το σπίτι που φιλοξενούσε τους υποδεχόταν στο Χογιάτι. Αφήνανε τις γαλότσες και τα φανάρια κάτω και ανέβαιναν στον επάνω όροφο στο μεγάλο σαλόνι, όπου ήταν μαζεμένες 5-8 οικογένειες. Το σαλόνι γύρω-γύρω είχε σοφάδες που κάθοταν οι μεγάλοι, οι γυναίκες μαζεύονταν σε διπλανά δωμάτια και τα παιδιά σε μιά γωνιά, ενώ οι θερμάστρες μπουμπούνιζαν. Αρχιζαν τα κεράσματα τσάϊ, καφές, κονιάκ, γλυκίσματα. Και μετά η ατμόσφαιρα έπαιρνε μια επιβλητική σοβαρότητα. Τότε ήταν που σαν παραμύθι γινόταν η διδασκαλία στους μικρόυς για την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, για άλλες πόλεις καιχώρες που είχαν οι μεγάλοι επισκευθεί, γινόταν κατήχηση της Ορθόδοξης Θρησκείας, μάθαιναν στοιχειώδη γράμματα της Ελληνικής γλώσσας. Οι μεγάλοι μετά συζητούσαν διάφορα θέματα της Δημογεροντίας και της Κοινότητας. Περασμένα μεσάνυχτα πιά, κάθε οικογένει γυρνούσε στο σπίτι της. Το έθιμο της βεγγέρας συνεχίσθηκε και μετά τη μικρασιατική καταστροφή και για αρκετά χρόνια, από τους πρόσφυγες της Κιουτάχειας στις πόλεις όπου εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Σ'αυτές τις βεγγέρες το φανάρι του πάτερ-φαμίλια φώτιζε και οδηγούσε τη θύμηση στο καλντερίμι των αναμνήσεων, ζωντανεύοντας το πανηγύρι της κουστωδίας όπως τότε.... Ελευθερίου Σοφία ************************************************************ *********************************************************** PAR021 EleftheriouGari02GR.doc |