|
| Κείμενο : Καραγκούνικο λαϊκό δρώμενο μεταμφιεσμένων του Δωδεκαημέρου |
| Πηγή : /P025-07 , Ευρετήριο : O-D52C8406 |
Κέντρο πολιτιστικών ερευνών Θεσσαλίας Καραγκούνικο λαϊκό δρώμενο μεταμφιεσμένων του Δωδεκαημέρου Κέντρο πολιτιστικών ερευνών Θεσσαλίας: "Καραγκούνικο λαϊκό δρώμενο μεταμφιεσμένων του Δωδεκαημέρου", Παράδοση και Τέχνη 025, σελ. 25, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Ιανουάριος - Φεβρουάριος 1995. Καραγκούνικο λαϊκό δρώμενο μεταμφιεσμένων του Δωδεκαημέρου Με αδιάκοπη συνέχεια γίνονται κάθε χρόνο στον Παλαμά από 1η Ιανουαρίου (Αγίου Βασιλείου) μέχρι τις 6 Ιανουαρίου (των φώτων τα Ρουγκάτσια ή Ρουγκατσάρια(*1). Είναι ομάδες μεταμφιεσμένων με δέρματα προβάτων (προβιές) επεξεργασμένα και ραμμένα με ξεχωριστή λαϊκή τέχνη, οι οποίες γυρίζουν στις γειτονιές χτυπώντας ρυθμικά μεγάλα κουδούνια που έχουν κρεμασμένα πάνω τους με αλυσίδες. Μέλη της ομάδας είναι η νύφη και ο γαμπρός ντυμένοι με παραδοσιακές λαϊκές ενδυμασίες (*2), ο γιατρός (*3) και αυτός που οδηγεί το ζώο (γουμάρι) με τα γεννήματα (*4) και τα κοψίδια(*5). Ενας απ'τους μεταμφιεσμένους (αράπιδες) παίζει τη φλογέρα για να χορεύει, στα σπίτια ή μαγαζιά που επισκέφτονται, η νύφη με το γαμπρό. Από τα σπίτια που επισκέφτονται ή τα καταστήματα μαζεύουν φιλοδωρήματα που παλαιότερα (*6) ήταν γεννήματα και κοψίδια ή λουκάνικα, και σήμερα χρήματα (κεράσματα) στη νύφη που φιλά το χέρι στους φιλοδωριτές. Το Κέντρο Ερευνών τη στιγμή που το έθιμο άρχισε να φθάνει ως προς την αυθεντική παραδοσιακή μεταμφίεση και το τελετουργικό, έκανε υπόθεσή του το δρώμενο. Συγκεντρώσαμε το Πάσχα δέρματα αρνιών (προβιές), τα επεξεργαστήκαμε και συνεργαστήκαμε με λαϊκούς τεχνίτες για την αυθεντική τους κατασκευή. Υστερα μιλήσαμε στο δρώμενο νέα παιδιά που, μεγαλύτερους στην ηλικία αποτελούν σήμερα δύο οργανωμένες ομάδες (μπουλούκια) των 15 ατόμων (ηλικίες 25-45 ετών). Τα προηγούμενα χρόνια "βαρέσαμε" του κουδούνια στον Παλαμά και στα γύρω χωριά και είχαμε την ευκαιρία να συναντηθούμε μ'άλλα μικρά μπουλούκια και να τους αναγκάσουμε να περάσουν κάτω απ'τις κοσιές(*7) όπως ορίζει το δρώμενο. Είχαμε όμως στο 5νθήμερο αυτό και κάποιες ημέρες κενές που φέτος θέλουμε να τις αξιοποιήσουμε. Θέλουμε, δηλαδή, να "παρουσιάσουμε" το έθιμο και αλλού (π.χ στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας) για να τονώσουμε και τους φίλους που συμμετέχουν στο έθιμο. Είναι γνωστό πως όταν μια ομάδα που συμμετέχει σ'ένα, δρώμενο κάνει εξαγωγή της "δουλειάς" νιώθει πιό σπουδαίο (όταν δηλαδή την παρουσιάζει παραπέρα). Είμαστε λοιπόν έτοιμοι αν μας προκαλέσουν από κάποιο Δήμο και μας καλύψουν την μετακίνηση-διαμονή να παρουσιάσουμε το Καραγκούνικο ρουγκατσάρι όπου χρειαστεί (και στο εξωτερικό) Πρέπει να σημειώσουμε ότι πολλοί είμαστε μέλη οικολογικών οργανώσεων ακόμη και υποστηρικτές της Greenpeace και τούτο για να μη θεωρηθεί ότι χρησιμοποιούμε δέρματα ζώων δημιουργώντας περιβαλλοντικό πρόβλημα. Ειναι, όπως αναφέραμε, δέρματα από τα αρνιά του Πάσχα τα οποία συγκεντώνονται κατά χιλιάδες εκείνη την εποχή στα βυρσοδεψία. Ειμαστε έτοιμοι να κάνουμε χρονιάρες μέρες μαζί σας μαζί σας και να ζήσουμε από κοντά ένα όμορφο ελληνικό έθιμο που'χει τις ρίζες του μακριά στην αγροτική λαϊκή λατρεία. 1. Ρουγκάτσια: από το ρούγκου-ρούγκου που χτυπούν τα κουδούνια. 2. Η νύφη τη Καραγκούνικης νυφιάτικης ενδυμασίας με όλο το διάκοσμο (άρματα) και ο γαμπρός φουστνέλλα. 3. Η αμφίεση του γιουτρού είναι ανάλογη. Μαύρο κουστούμι, ψηλό καπέλο κλπ. 4. Γεννήματα: Κυρίως δημητριακά προϊόντα 5. Κοψίδια: χοιρινά κυρίως κρέατα και λουκάνικα 6. Και παλιά και σήμερα η νύφη φιλά το χέρι του νοικοκύρη για να πάρει το δώρο (χρηματικό ποσό). Εξυπακούεται ότι νύφη είναι κάποιος μεταμφιεσμένος νέος. 7. Κοσιές: Γεωργικά εργαλεία με τα οποία θερίζουν και έχουν το σχήμα γυριστής σπάθας. ******************************************************************** ******************************************************************** PAR025 KPEThessalia01GR.doc |