|
| Κείμενο : Οι κρήνες της Μακρινίτσας. |
| Πηγή : /P053-01 , Ευρετήριο : O-BEC71833 |
Δημήτρης Παλιούρας Οι κρήνες της Μακρινίτσας. Παλιούρας, Δημήτρης: "Οι κρήνες της Μακρινίτσας", Παράδοση και Τέχνη 053, σελ. 6-7, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2000. Οι κρήνες της Μακρινίτσας Ενα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ταυτότητας της Μακρινίτσας, αλλά και του Πηλίου γενικότερα, είναι τα πολλά νερά που αναβλύζουν από τα μεγάλα κεφαλόβρυσα και τις μικρότερες πηγές, που αστείρευτες εδώ και αιώνες δροσίζουν στο διάβα τους τόσο τους περαστικούς όσο και την πλούσια βλάστηση της περιοχής. Το νερό είναι υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο. Ηταν φυσικό οι πρόγονοί μας να του δώσουν την πρέπουσα σημασία με τις κατασκευές των ανάλογων κρηναίων κτισμάτων και στη συνέχεια να τα συνδέσουν με ένα πλήθος ιστοριών, λαϊκών δοξασιών, διαφόρων παραδόσεων και δημοτικών τραγουδιών γύρω από αυτά, που στην περιοχή του Πηλίου είναι ζωντανά μέχρι τις μέρες μας. Στη Μακρινίτσα, από την ψηλότερη συνοικία της Μουτσιάρας μέχρι τη χαμηλότερη της Κουκουράβας, υπάρχουν περί της 50 κρήνες που αποτελούσαν παλιότερα το δίκτυο ύδρευσης του οικισμού. Τις συναντάμε ως απαραίτητο στοιχείο των πλατειών, στα προαύλια των εκκλησιών και των σχολείων και κυρίως πλάι στα ανηφορικά μονοπάτια της ακουμπισμένες συνήθως σε κάποιο αναλημματικό τοίχο. Χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και φθάνουν μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας, περίοδο κατά την οποία η Μακρινίτσα έφθασε στο απόγειο της ακμής της, αφού ως γνωστό αποτέλεσε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας την πρωτεύσουσα των βακουφίων ολόκληρου του Πηλίου. Παλιότερα, κυρίως την περίοδο της ακμής τους τα κτίσματα αυτά αποτελούσαν ίσως το σημαντικότερο χώρο κοινωνικής επαφής, κυρίως του γυναικείου πληθυσμού, που ήταν επιφορτισμένος με τη μεταφορά του νερού για τις οικογενειακές ανάγκες, αλλά και τις άλλες δραστηριότητες γύρω από αυτό, όπως το πότισμα των ζώων, το πλύσιμο των ρούχων κ. ά. Η κάθε μία έχει την ονομασία της που προέρχεται είτε από τον κτήτορά της, είτε από το όνομα της κοντινής ιδιοκτησίας. Αλλες παίρνουν το όνομά τους από τις ιδιότητες του νερού όπως το "Αθάνατο νερό" της κεντρικής πλατείας και η "Βρωμόβρυση" στην ομώνυμη τοποθεσία, ενώ η κρήνη της "Χορεύτρας" πήρε το όνομά της από τα λαϊκά δρώμεναπου γίνονταν στον περίβολό της. Επίσης οι τοποθεσίες έδιναν το όνομά τους στις κρήνες ή το αντίστροφο, ενώ εκείνες που βρίσκονταν κοντά στις εκκλησίες και τα μοναστήρια έπαιρναν το όνομα του τιμώμενου αγίου. Ιδιαίτερη τιμή οι Μακρινιτσιώτες έκαναν στον "Ερωτα" με την ονομασία της κρήνης και της ομώνυμης πλατείας που βρίσκονται στη συνοικία του Σαρακηνού. Τα κρηναία κτίσματα είναι συνήθως μικρές και απλές λιθόκτιστες κατασκευές, με μεγάλη ποκιλία στη μορφή. Συνήθως διαμορφώνονται με αβαθή τυφλά αψιδώματα, στο κέντρο των οποίων υπάρχουν πάντα οι λαξευτές λίθινες "χούφτες" από τις οποίες τρέχει το νερό. Υπάρχουν όμως και πιο σύνθετοι τύποι, όπως η κρήνη του Προφήτη Ηλία, που είναι στεγασμένη με ημισφαιρικό θόλο και τετράρριχτη στέγη, η οποία παρέχει ένα είδος προστασίας σε περίπτωση κακοκαιρίας, και η μεγάλη τρίπλευρη της κεντρικής πλατείας με την πεταλόσχημη γούρνα της. Πολλές από αυτές είναι πλούσια διακοσμημένες με λιθανάγλυφο διάκοσμο - όπως η κρήνη το "Αθάνατο νερό" της κεντρικής πλατείας και η κρήνη "Αλώνια" - εμπνευσμένον από το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, από τους μύθους και την ιστορία, ενώ δεν απουσιάζει ποτέ η θρησκευτική μας παράδοση με διάφορα θρησκευτικά σύμβολα, όπως ο σταυρός, τα χερουβείμ κ. ά. Δημήτρης Παλιούρας Αρχιτέκτονας-Μηχανικός Προϊστάμενος της 5ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων *************************************** *************************************** PAR053 PaliourasD01GR.doc |