|
| Κείμενο : Χορός παπάδων. |
| Πηγή : /P064-03 , Ευρετήριο : O-B411CBA9 |
Οδυσσέας-Κάρολος Κλήμης Χορός παπάδων. Κλήμης, Οδυσσέας-Κάρολος: "Χορός παπάδων", Παράδοση και Τέχνη 064, σελ. 5, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Ιούλιος-Αύγουστος 2002. Δρώμενα και έθιμα του κερκυραϊκού λαού, Κέρκυρα 1987. Χορός παπάδων Α.Οταν τελειώσει ο εσπερινός στο χωριό Επίσκεψις την Κυριακή της Τυροφάγου και στα χωριά Κληματιά και Νυφές ο παπάς κατά αρχαία συνήθεια και πατροπαράδοτη στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου στην Επίσκεψη (1) ή στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην Κληματιά ή μέσα στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου στις Νυφές και χορεύουνε το περίφημο "Δόξα να..." (2). Οι παπάδες αυτοί είναι επικεφαλής και άλλων ιερωμένων, οι οποίοι τάσονται κατά την δική τους ιερατική τάξη στα αριστερά του πρωτοχορευτή παπά (3). Ακολουθούν οι προεστοί του χωριού, Πρόεδρος Κοινότητας και Κοινοτικό Συμβούλιο, Πρόεδρος και Συμβούλιο Συνεταιρισμού δάσκαλοι του χωριού και οι επιθυμούντες να χορέψουνε γέροι κατά τάξην ηλικίας. Ομως στον χορό γίνονται δεκτοί και νεώτεροι, τριαντάρηδες–σαραντάρηδες, συνήθως καλίφωνοι και γεροδεμένοι με σκοπό να συνηθίσουνε να τον χορεύουνε. Μου θυμίζει το δωρικό "Εμείς είμαστε τώρα" και το "Εμείς θα γίνουμε πολύ καλίτεροί σας". Ο χορός χορεύεται χωρίς όργανα, δηλαδή χωρίς βιολί αλλά με τον ρυθμό του βιολιού στον κερκυραϊκό χωριάτικο χορό. Η μη ύπαρξη οργάνων θυμίζει χορόν αρχαίας τραγωδίας που επίσης δεν έχει όργανα. Επίσης θυμίζει έντονα ως σύνθεση το δημιούργημα του Θέσπι: ο προτοχορευτής χορεύει και τραγουδάει και απαντάει μέσω του τραγουδιού επαναλαμβάνοντας τα λόγια και χορεύοντας, ο όμιλος των συγχορευτών. Βέβαια θυμίζει επίσης ό,τι έκαμε ο Πρατίνας το τελευταίο τέταρτο του 6ου προχριστιανικού αιώνα στην βορειανατολική Πελοπόννησο: Από το τραγούδι και την όρχηση μιας χορευτικής ομάδας Σιληνών-Σατύρων που αναπαραστάνανε δρώμενο αγροτικής μαγείας διαμόρφωσε ένα τεχνικό δράμα χωρίς παραπέρα εξέλιξη: το σατυρόδραμα. Στην Επίσκεψη, τη Κληματιά και τις Νύμφες ολόκληρος ο χορευτικός όμιλος με επικεφαλής τον πρωτοχορευτή παπά χορεύει και τραγουδάει ως εξής: Πρωτοχορευτής: Δόξα να, δόξα να, δόξα νά 'χει πάσα ημέρα Ο όμιλος απαντά:Δόξα νά 'χει πάσα ημέρα κι ο Υιός με τον Πατέρα Πρωτοχορευτής:Δόξα να, δόξα να, δόξα νά 'χουν και τα τρία Ολος ο όμιλος:Δόξα νά 'χουν και τα τρία και η δέσποινα Μαρία Και ούτω καθεξής... Ολόκληρο το κείμενο λέγεται από τους χωρικούς "δοξαστικό" και "αίνος". Στις Νυφές τελείται μέσα στην εκκλησία και οι χορευτές στο τρίτο μέρος του αίνου που είναι προτροπές του παπά προς το πλήρωμα της εκκλησίας για μια σωστή ζωή χτυπάνε τα πόδια τους και πηδάνε ψηλά. Β. Αμέσως ύστερα από τον χορευτικό αίνο, που είναι έξοχα χαρακτηριστικός πατριαρχικός χορός γιατί δεν παίρνουνε μέρος ποτέ γυναίκες και γιατί οδηγείται από πρωτοχορευτή παπά, έρχονται στην μέση του χορευταριού που είναι το προαύλιο του Αγίου Βασιλείου αλλά και το ύπαιθριο αμφιθεατρικό θέατρο του χωριού, γερόντισες με όργανα. Τα όργανα είναι δύο βιολιά, ένα ακορντεόν, δύο κιθάρες και κύμβαλα (πιάτα ή τσούμπανα). Οι γερόντισες χορεύουνε τον Κερκυραϊκό. Στο κεφάλι τους φοράνε τα χαρακτηριστικά άσπρα μαντήλια. Επίσης δεν κρατούνται από το χέρι αλλά με άσπρα μαντήλια ανάμεσα από τα χέρια τους (4). Σημειώσεις [1]α) Για τον χορό των παπάδων στην Επίσκεψη έγραψε ο κερκυραίος δικηγόρος Ιωάννης Μπουνιάς, Κερκυραϊκά, Ιστορία-Λαογραφία, Τόμος Α, Αθήνα 1951, σελ. 75 κ.ε. β) Για τον χορό των παπάδων στις Νυμφές έγραψε ο δάσκαλος Στυλιανός Τσίγκος. Το χωρίον Νυμφές, Κέρκυρα 1972, σελ. 38 κ.ε. [2]Το "Δόξα να..." είναι γνωστό σε όλα τα χωριά του Ορους και του Αγύρου όπως με εβεβαίωσε ο παπά-Μενέλαος Μωραϊτης των Νυμφών και όπως διεπίστωσα π.χ. στην Κορακιάνα όπου το γνώριζε από το πατέρα του ο κ. Σταμάτιος Απέργης που τώρα κοντεύει τα 80. [3]Μανή Ευαγγέλου του Ιακώβου Δόκτορος. Επίσκεψης, Αθήνα 1966. σελ. 70 όπου φαίνεται ότι είχεν ιδίαν αντίληψην και γι’ αυτό αντέγραψε τον Ι. Μπουνιά αν και τον διορθώνει συγχρόνως γράφοντας στη σελ. 69 ότι η χορευτική περίοδος τελειώνει την Κυριακή της Τυρινής. [4]Φωτιάδη Θανάση, εφημ. Αμαρυσία, εβδομαδιαία πολιτική εφημερίδα Αμαρουσίου, 27 Φεβρουαρίου 1984, σελ. 1 και 4. Ιερατικός χορός στην Κέρκυρα. Επιβίωση πανάρχαιας τελετουργίας στο χωριό Επίσκεψη της βόρειας Κέρκυρας. Οδυσσέας-Κάρολος Κλήμης Δρώμενα και έθιμα του κερκυραϊκού λαού, Κέρκυρα 1987 ***************************************************** **************************************************** PAR064 KlimisOd01GR.doc |