|
| Κείμενο : Γάμος στην Κλεισούρα. |
| Πηγή : /P052-01 , Ευρετήριο : O-40193B7B |
Πηνελόπη Τσομπάνογλου Γάμος στην Κλεισούρα. Τσομπάνογλου, Πηνελόπη: "Γάμος στην Κλεισούρα", Παράδοση και Τέχνη 052, σελ. 6-7, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Ιούλιος-Αύγουστος 2000. Μακεδονική Ζωή, 108, Μάιος 1975. Γάμος στην Κλεισούρα Οταν πανδρεύουνε το κορίτσι, από μιά βδομάδα πριν ετοιμάζουνε την προίκα, στολίζουν το σπίτι και ιδίως την κρεβατοκάμαρη, με ωραία κεντητά σεντόνια και μαξιλάρια, με κάτασπρο κεντητό φαρμπαλά γύρω-γύρω στο κρεββάτι, ωραίες μάλλινες κουβέρτες, και όλα φαίνονται τόσο γιορτινά στη νυφική κάμαρη! Τα κορίτσια χαρούμενα και γελαστά χορεύουνε και τραγουδούν. Ο γαμός αρχίζε από την Πέμπτη, που πηγαίνουν με τα όργανα στο σπίτι της νύφης και αρχίζει το γλέντι και ο χορός. Την Παρασκευή ζυμώνουν το ψωμί του γάμου και θα φτιάσουνε μια μεγάλη μπογάτσα, την οποία κόβουνε στης νύφης το κεφάλι το Σάββατο, αφού πρώτα λουστεί. Πάντα ένα κορίτσι με γονείς πηγαίνει να ζυμώση το ψωμί του γάμου και πάνε φίλοι και συγγενείς και ασημώνουνε το κορίτσι, για νά 'ναι εμβολιασμένο το ζευγάρι, ν' αποκτήσουνε παιδιά και να μεγαλώνουν με γονείς. Η πεθερά κάνει πίττα ή ψωμί και το στέλνει στη νύφη. Παίρνουνε την προίκα από το σπίτι της νύφης με δυο άλογα που τα φορτώνουνε με τα δυο σεντούκια, κελίμια, βελέντζες και δυο μεταξωτά παπλώματα. Μπρος τα όργανα με το κλαρίνο, συνήθως πεζή, ακολουθούνε λεβέντηδες, καμαρωτοί φίλοι, συγγενείς και χαρούμενα παιδιά. Την Κυριακή, προτού η νύφη ετοιμαστεί πλένει τα πόδια του πεθερού, της πεθεράς, του πατέρα, της μητέρας και τα φιλεί. Μετά, από νωρίς στολίζουνε τη νύφη τα κορίτσια. Οι συγγενείς χτενίζουνε από μια χτενισιά της νύφης τα μαλλιά και της βάζουνε στο στόμα χρυσό νόμισμα και μετά αφού περάσουν όλοι οι συγγενείς, τα κορίτσια την στολίζουνε στα νυφικά της με το βέλο και τα χρυσά τέλια. Την βάζουνε σε μιά γωνιά και τα κορίτσια περνούν να την χαιρετίσουν και στο κάθε κορίτσι κόβει από ένα κομμάτι τέλι και το τέλι κοπεί μικρό, λέει η κοπέλλα μόνη θα πανδρευτεί πόλύ σύντομα. Και τι γέλια και χαρές. Εξω τα βιολιά παίζουν, οι παράνυμφες και οι παράνυμφοι, οι βλάμηδες και οι βλάμισες χορεύουν όλο ζωή και κέφι. Καμιά φορά βγάζουν και από μια φωνή πάνω στο πήδημα του χορού και ενθουσιάζουν τον κόσμο, και όλοι λαμποκοπούνε από χαρά. Τώρα, όλοι είναι έτοιμοι με τα όργανα και τα κλαρίνα, πηγαίνουν στην εκκλησιά, όπου περιμένει ο γαμπρός με τον κουμπάρο και τους δικούς του. Και πόση χαρά έχει ο γαμβρός! Το πρόσωπό του φωτισμένο από τη χαρά, περιμένει τις ευλογίες του παπά να κάμη την αγαπημένη του γυναίκα του, σύντροφο στη χαρά και στη λύπη. Χαρά Θεού είναι μέσ' στην εκκλησία και οι νεόνυμφοι ευλογούνται από τον Θεό και τον ιερέα για νά 'ναι πάντα ευτυχισμένοι. Ολοι συγκινούνται και δακρύζουν. Οταν τελειώσει η στέψη όλοι φιλούνε, μικροί και μεγάλοι, τα στέφανα της νύφης και ρίχνουν στον ώμο της νύφης το δώρο του κουμπάρου, που είναι συνήθως ένα κομμάτι ύφασμα. Βγαίνουν έξω και τους ραντίζουν με ρύζι και κουφέτα, και ευχές ακούονται από παντού "Πάντα ευτυχισμένοι". Μετά τα στεφανώματα μαζεύονται στην πλατεία και αρχίζει ο χορός. Εγινε κάτι πολύ χαρούμενο στο χωριό και όλοι το γιορτάζουν, χορεύουν με ζωντάνια και καμάρι. Μετά ο πατέρας φιλά την κόρη του και ο γαμβρός με την νύφη και το συγγενολόι του φεύγουν. Οσοι ζήσανε ένα τέτοιο γάμο και όσοι θα γιορτάσουν ένα τέτοιο γάμο, θα είναι πάντα ευλογημένοι και ευτυχισμένοι. Οι Κλεισουριώτες φημίζονται για τον συγγενικό δεσμό, πόσο σφιχτοδεμένος και ιερός είναι. Είναι σαν ιερή κληρονομιά, ο ένας θείος να σπουδάζει τον ανεψιό του και ο ανεψιός, όταν μεγαλώσει με τη σειρά του θα σπουδάσει τον άλλο ανεψιό και όλοι μορφώνονται στο εξωτερικό. Η φορεσιά της Κλεισουριώτισσας είτανε πάντα από βαρύ μεταξωτό και βελούδο και στη μέση φορούσανε μια μακριά ζώνη που τελείωνε με κέντημα και κρόσια. Ολα τα φέρνανε από την Αυστρία. Φορούσανε το φέσι, που καταργήθηκε το 1912. Πάνω στην κορυφή του φεσιού είχανε φλουριά ραμμένα και γύρω-γύρω στολίζανε τα μαλλιά τους πλεγμένα οι πλεξούδες με τέσσαρα. Χωρίζανε τα μαλλιά σε τέσσαρα, έπλεκαν τις πλεξούδες και τις τυλίγανε γύρω στο φέσι. Μπρος στις πλεξούδες φορούσανε στη σειρά δυο-τρεις καρφίτσες αξίας. Φορούσανε μαλαματένιο ωρολόγι και σταυρό. Οι πανδρεμμένες φορούσανε πάντα στη μια πλευρά από τα μαλλιά ένα τριαντάφυλλο. Πηνελόπη Τσομπάνογλου Μακεδονική Ζωή, 108. *************************************** *************************************** PAR052 TsompanoglouP01GR.doc |